Στον μυοσκελετικό πόνο, από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει o θεραπευτής είναι με τις τεχνικές του να επιτύχει μακροχρόνια αποτελέσματα, ενισχύοντας τη δυνατότητα του ασθενή να επιστρέψει ελεύθερος πόνου στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Όταν ο ασθενής αναζητήσει βοήθεια από τον θεραπευτή, τις περισσότερες φορές το κάνει εξαιτίας του πόνου. Ο πόνος όμως είναι το σύμπτωμα μιας υποκείμενης αιτιολογίας. Αν ο θεραπευτής σπαταλήσει την ενέργεια του στην αντιμετώπιση του συμπτώματος και όχι στην υποκείμενη αιτιολογία, τότε, είτε θα έχει έναν ασθενή που θα εξαρτάται από αυτόν για τον έλεγχο του πόνου, είτε θα αναζητήσει αλλού βοήθεια με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει. Όπως πολύ πειστικά ανέφερε ο Sir William Osler: «Για να μπορέσουμε να θεραπεύσουμε κάτι, πρέπει πρώτα να είμαστε σε θέση να το αναγνωρίσουμε». Άρα αρχικά θα πρέπει να είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε τον μηχανισμό που προκαλεί τον πόνο και στην συνέχεια να σχεδιάσουμε ένα θεραπευτικό πλάνο προσαρμοσμένο στις ατομικές ανάγκες του ασθενή, ώστε να επιτύχουμε μακροχρόνια αποτελέσματα.

Σε μορφολογικές αλλαγές της δομής, υπάρχουν εσώτοκα ερεθίσματα κυρίως από το ιδιοδεκτικό σύστημα και το περιφερειακό νευρικό σύστημα που πληροφορούν τον εγκέφαλο ότι κάτι δεν πάει καλά. Η έκφραση του πόνου ρυθμίζεται πλέον από τον εγκέφαλο. Μπορεί να υπάρχει ή μπορεί να μην υπάρχει πόνος, φυσικά στον θεραπευτή θα προσέλθει ο ασθενής με πόνο. Μπορεί να υπάρχουν στο σώμα σημαντικές δομικές αλλαγές χωρίς πόνο. Ως εκ τούτου, οδηγός μας είναι η ύπαρξη συμπτωματολογίας σε λειτουργικές κινήσεις.

Στο μυοσκελετικό πεδίο, μια γενική αρχή είναι πως η δομική ανισορροπία έχει ως αποτέλεσμα τον πόνο και την δυσλειτουργία, αντίθετα η δομική ισορροπία ισοδυναμεί με λειτουργικότητα απαλαγμένη από συμπτώματα. Η προέλευση του μυοσκελετικού πόνου και η δυσλειτουργία είναι σχετικά εύκολα ανιχνεύσιμη σε ασθενή που παραπονιέται για πόνο. Ας υποθέσουμε ότι στην όρθια στάση ο αριστερός άκρος πόδας βρίσκεται σε πρηνισμό, που τυπικά προκαλείται από βλαισότητα στην υποστραγαλική άρθρωση (STJ), συνοδευόμενη από πτώση του σκαφοειδούς οστού. Ο δεξιός άκρο πόδας βρίσκεται σε υπτιασμό, όπου η υποστραγαλική άρθρωση είναι σε ραιβότητα, συνοδευόμενη από πτώση του κυβοειδούς οστού. Αυτός ο συνδυασμός πρηνισμού και υπτιασμού δεν επηρεάζει μόνο το φαινομενικό μήκος των ποδιών, αλλά ξεκινά μια μορφολογική διαταραχή που ταξιδεύει προς τα πάνω στην κινητική αλυσίδα, προκαλώντας στρέβλωση στο γόνατο, το ισχίο, τη λεκάνη και στις δομές της μέσης. Καθώς ο πρηνισμός στον αριστερό άκρο πόδα προκαλεί έσω στροφή στον μηρό, ενώ ο υπτιασμός στον δεξιό άκρο πόδα προκαλεί έξω στροφή στον μηρό, το άτομο θα ωθείτο να βαδίζει πλαγίως σε κάθε βήμα του. Φυσικά το ιδιοδεκτικό σύστημα του οργανισμού δεν μπορεί να επιτρέψει κάτι τέτοιο, οπότε κάνει προσαρμογές. Μια από αυτές τις προσαρμογές σχετίζεται με τη θέση της κεφαλής του μηριαίου οστού στη κοτύλη.

Στο αριστερό πόδι -που ο μηρός βρίσκεται σε έσω στροφή- ο αυχένας του μηριαίου οστού επίσης είναι σε έσω στροφή, γεγονός που ωθεί την κεφαλή προς τα πίσω ενάντια στην κοτύλη. Αντίθετα στο δεξιό πόδι -που ο μηρός βρίσκεται σε έξω στροφή- περιστρέφει τον αυχένα του μηριαίου, προκαλώντας ώθηση ενάντια στο πρόσθιο τμήμα της κοτύλης. Με τη δεξιά μηριαία κεφαλή να ωθεί προς τα εμπρός και την αριστερή προς τα πίσω, τα οστά της λεκάνης ωθούνται σε αριστερή στροφή. Αυτό συμβαίνει γιατί -καθώς η ανυψωμένη κεφαλή του μηριαίου δεξιά οδηγεί την πρόσθια λαγόνια ακρολοφία προς επάνω και πίσω, περιστρέφοντας τη λεκάνη-, αντισταθμιστικά, η αριστερή πλευρά βυθίζεται. Ως εκ τούτου προκαλείται ασύμμετρη στροφή της λεκάνης, με αποτέλεσμα το μπλοκάρισμα στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η λεκάνη είναι η βάση στήριξης της σπονδυλικής στήλης. Η ασυμμετρία της θα προκαλέσει την προσαρμογή της σπονδυλικής στήλης σε μια σκολιωτική στάση (λειτουργική σκολίωση), που θα οδηγήσει σε υπολειτουργικότητα και μυϊκή ανισορροπία.  Απαιτείται λοιπόν μια θεραπευτική προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη της ακριβώς αυτόν τον κλινικό συλλογισμό.

Με τις τεχνικές χειροθεραπείας/manual therapy, προσπαθούμε να αντιληφθούμε τον μηχανισμό που προκαλεί τα συμπτώματα στον ασθενή, να αναγνωρίσουμε τα διαφοροποιημένα πρότυπα κίνησης, εντοπίζοντας τις περιοχές που υπολειτουργούν και εκείνες που είναι ασταθείς, ώστε με ήπιους χειρισμούς, ειδικές τεχνικές επανεκπαίδευσης (ιδιοδεκτικότητα), και το Μηχάνημα της Ενεργής Θεραπευτικής Κίνησης, να αποκαταστήσουμε την φυσιολογική λειτουργικότητα, απαλλάσσοντας τον ασθενή από την συμπτωματολογία. Επίσης προσπαθούμε να αντιληφθούμε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τον πόνο του ασθενή. Πολλές φορές ο πόνος είναι αποτέλεσμα μιας σύνθετης διεργασίας που έχει ξεκινήσει πολύ πριν γίνει αντιληπτός. Δίνουμε στον ασθενή 'ρεαλιστικές προσδοκίες'. Δεν επιδιώκουμε απλά την ανακούφιση του ασθενή, αλλά να αλλάξουμε τη συνολική λειτουργικότητα του σώματος, γεγονός που μας δίνει μακροχρόνια αποτελέσματα.

Πηγές

• Oliver Martínez-Pozas, Eleuterio A. Sánchez-Romero, Héctor Beltrán-Alacreu, A. Arribas-Romano, F. Cuenca‐Martínez, J. Villafañe, J. Fernández-Carnero. Effects of Orthopedic Manual Therapy on Pain Sensitization in Patients With Chronic Musculoskeletal Pain. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation 2023.
• Tomasz Kuligowski, A. Skrzek, B. Cieślik. Manual Therapy in Cervical and Lumbar Radiculopathy: A Systematic Review of the Literature. Published in International Journal of Environmental Research and Public Health.1 June 2021. Medicine
• Josh B Plener, C. Ammendolia, S. Hogg-Johnson. Nonoperative management of degenerative cervical radiculopathy: protocol of a systematic review. Published in Journal of the Canadian Chiropractic Association. 1 April 2022. Medicine