Σε ασθενείς με πρωτοπαθή παγωμένο ώμο, συνηθισμένες επιλογές αποκατάστασης είναι η κινητοποίηση υπό αναισθησία και η αρθροσκοπική απελευθέρωση της κάψας, παρόλο που είναι δαπανηρές επεμβατικές θεραπείες και η αποτελεσματικότητά τους παραμένει αβέβαιη.

Ο Παγωμένος Ώμος αφορά το 2% έως 3% του πληθυσμού, με την πλειοψηφία να είναι γυναίκες ηλικίας 40 έως 60 ετών. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια κατάσταση αγνώστου αιτιολογίας, η οποία χαρακτηρίζεται από βαθμιαίο, προοδευτικό και επώδυνο περιορισμό των κινήσεων του ώμου σε όλους τους άξονες κίνησης. Για την αποφυγή σύγχυσης, ο όρος «παγωμένος ώμος» χρησιμοποιείται για την βασική ιδιοπαθή κατάσταση που αναφέρθηκε προηγουμένως, ενώ ο όρος «δευτεροπαθής συμφυτική θυλακίτιδα» χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που σχετίζεται με άλλες παθολογικές αιτίες. Κάθε περίπτωση πρέπει να διερευνάται αν πρόκειται για κλασσική περίπτωση «παγωμένου ώμου» (πρωτοπαθής), ή είναι το αποτέλεσμα υποβόσκουσας συστηματικής πάθησης ή ανατομικής διεργασίας (δευτεροπαθής). Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει πόνος και περιορισμός στην κινητικότητα του ώμου.

Στον Παγωμένο Ώμο η κάψα της άρθρωσης φλεγμαίνει και γίνεται δύσκαμπτη. Η φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει ταινίες ιστού (συμφύσεις) μεταξύ των αρθρικών επιφανειών, ενώ ελαττώνεται το αρθρικό υγρό, που βοηθάει στην ομαλή κίνηση, λιπαίνοντας τις αρθρικές επιφάνειες, με αποτέλεσμα την προοδευτική μείωση των κινήσεων της άρθρωσης και τον πόνο.  

Σε ασθενείς με πρωτοπαθή παγωμένο ώμο συνηθισμένες επιλογές αποκατάστασης είναι η κινητοποίηση υπό αναισθησία και η αρθροσκοπική απελευθέρωση της κάψας, παρόλο που είναι δαπανηρές επεμβατικές θεραπείες και η αποτελεσματικότητά τους παραμένει αβέβαιη. Οι ερευνητές Prof Amar Rangan, FRCS - Stephen D Brealey, PhD -  Ada Keding, MSc - Belen Corbacho, MSc - Matthew Northgraves, PhD - Lucksy Kottam, PhD σχεδίασαν μια πολυκεντρική, πρακτική, τυχαιοποιημένη σε τρία σκέλη κλινική δοκιμή υπεροχής «Management of adults with primary frozen shoulder in secondary care (UK FROST): a multicentre, pragmatic, three-arm, superiority randomised clinical trial», συγκρίνοντας αυτές τις δυο χειρουργικές επεμβάσεις με πρώιμη δομημένη φυσικοθεραπεία και ένεση στεροειδών.

Μέθοδος

Επελέγησαν ασθενείς με πρωτοπαθή παγωμένο ώμο από 35 νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι συμμετέχοντες ήταν ενήλικες (≥18 ετών) με μονόπλευρο παγωμένο ώμο, χαρακτηριζόμενο από περιορισμό της παθητικής έξω στροφής (≥50%) στον προσβεβλημένο ώμο.

Οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν τυχαία (2:2:1) για να δεχθούν κινητοποίηση υπό αναισθησία, αρθροσκοπική απελευθέρωση της κάψας ή πρώιμη δομημένη φυσικοθεραπεία. Στην πρώτη ομάδα η κινητοποίηση στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία συμπληρώθηκε με ένεση στεροειδούς, στην δεύτερη ομάδα που έγινε επίσης υπό γενική αναισθησία ήταν προαιρετική η ένεση στερεοειδους. Και οι δυο επιλογές χειρουργικής επέμβασης ακολουθήθηκαν από μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία. Η πρώιμη δομημένη φυσικοθεραπεία περιλάμβανε τεχνικές κινητοποίησης (mobilization) και ένα πρόγραμμα ασκήσεων διαβαθμισμένης έντασης για το σπίτι. Το πρόγραμμα συμπλήρωνε ένεση στεροειδούς. Τόσο η δομημένη, όσο και η μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία αποτελούνταν από 12 συνεδρίες διάρκειας έως και 12 εβδομάδων.

Το βασικό αποτέλεσμα αξιολογήθηκε με το Oxford Shoulder Score (OSS; 0-48) 12 μήνες μετά την τυχαιοποίηση, αναλύοντας τις τρείς τυχαιοποιημένες ομάδες. Σκοπός της αναζήτησης ήταν διαφορά 5 OSS βαθμών μεταξύ της φυσικοθεραπείας και οποιασδήποτε μορφής χειρουργικής επέμβασης ή 4 βαθμών μεταξύ της κινητοποίησης υπό αναισθησία και της απελευθέρωσης της κάψας.

Αποτελέσματα

Μεταξύ 1^ης Απριλίου 2015 και 31^ης Δεκεμβρίου 2017, εξετάστηκαν 914 ασθενείς, εκ των οποίων οι 503 (55%) είχαν καθορισθεί τυχαία. Στους 12 μήνες, τα δεδομένα OSS ήταν διαθέσιμα για 189 (94%) από 201 συμμετέχοντες στην ομάδα κινητοποίησης υπό αναισθησία (μέση εκτίμηση 38,3 βαθμοί, 95% CI 36,9 έως 39,7), 191 (94%) από 203 στην ομάδα απελευθέρωσης της κάψας (40,3 βαθμοί, 38,9 έως 41,7) και 93 (94%) από 99 στην ομάδα της φυσικοθεραπείας (37,2 βαθμοί, 35,3 έως 39,2). Οι μέσες διαφορές μεταξύ των ομάδων απελευθέρωσης της κάψας και κινητοποίησης υπό αναισθησία ήταν 2,01 βαθμοί (0,10 έως 3,91), 3,06 βαθμοί (0,71 έως 5,41) μεταξύ της απελευθέρωσης της κάψας και της φυσικοθεραπείας και 1,05 βαθμοί (-1,28 έως 3,39) μεταξύ της κινητοποίησης υπό αναισθησία και φυσικοθεραπείας. Αναφέρθηκαν οκτώ ανεπιθύμητες ενέργειες στην απελευθέρωση της κάψας και δυο στην κινητοποίηση υπό αναισθησία.  Σε ένα όριο προθυμίας πληρωμής 20.000£ ανά έτος ζωής προσαρμοσμένης ποιότητας η κινητοποίηση υπό αναισθησία είχε την υψηλότερη πιθανότητα να είναι οικονομικά αποδοτική (0,8632 σε σύγκριση με 0,1366 για τη φυσικοθεραπεία και 0,0002 για την απελευθέρωση της κάψας).

Συμπεράσματα

Όλες οι μέσες διαφορές στην εκτίμηση του πόνου και της λειτουργικότητας του ώμου (OSS) στους πρώτους 12 μήνες ήταν μικρότερες από τις διαφορές που είχαν τεθεί ως στόχος. Επομένως, καμία από τις τρεις παρεμβάσεις δεν ήταν κλινικά ανώτερη. Επιπλέον, η αρθροσκοπική απελευθέρωση της κάψας εγκυμονούσε υψηλότερους κινδύνους, ενώ η κινητοποίηση υπό αναισθησία ήταν η πιο οικονομική.    

Πηγή  

Management of adults with primary frozen shoulder in secondary care (UK FROST): a multicentre, pragmatic, three-arm, superiority randomised clinical trial