Ο Αχίλλειος τένοντας είναι ο μεγαλύτερος και ο περισσότερο δυνατός τένοντας του σώματος. Συνδέει τον γαστροκνήμιο μυ με το οστό της πτέρνας. Επιτρέπει την ανύψωση του άκρου πόδα στα δάκτυλα και συμμετέχει στη ‘φάση της ώθησης’ κατά τη βάδιση ή το τρέξιμο. 

 Ο τένοντας περιβάλλεται από μια λεπτή μεμβράνη (παρατένοντας), που διευκολύνει την αιμάτωση του. Υπάρχει μια περιοχή του τένοντα κοντά στην κατάφυση του στη πτέρνα, που έχει μειωμένη αιματική παροχή. Αυτή η περιοχή συνήθως είναι εστία φλεγμονής ή εκφυλισμού του τένοντα. Δυσλειτουργία του Αχιλλείου τένοντα μπορεί να συμβεί σ' οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι αυξημένη η συχνότητα σε μεγαλύτερες ηλικίες.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ

Συνήθως στα σύνδρομα υπέρχρησης των τενόντων δεν υπάρχουν φλεγμονώδη στοιχεία, αλλά για τον Αχίλλειο τένοντα δεν ισχύει αυτό. Συχνά υπάρχει φλεγμονή στον τένοντα και στον παρατένοντα. Έτσι οι όροι τενοντίτιδα και παρατενοντίτιδα είναι ακριβείς όταν αναφερόμαστε στον Αχίλλειο τένοντα.

Η τενοντίτιδα του Αχίλλειου τένοντα χωρίζεται σε ‘καταφυτική’ και ‘μη-καταφυτική’.

 Η καταφυτική τενοντίτιδα περιλαμβάνει παθολογία στην ένωση του τένοντα με την πτέρνα. Εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένους ανθρώπους και σ’ αυτούς με έντονες δραστηριότητες χωρίς την ανάλογη προετοιμασία, λόγω κακής επούλωσης των μικροτραυματισμών στην ένωση του τένοντα με την πτέρνα, εξαιτίας της έλλειψη επαρκούς αιμάτωσης.
 Η μη-καταφυτική τενοντίτιδα περιλαμβάνει παθολογία στις υπόλοιπες περιοχές του τένοντα και όχι στην κατάφυση του. Περιλαμβάνει τη φλεγμονή του παρατένοντα (παρατενοντίτιδα), εκφυλισμό του κολλαγόνου του τένοντα (τεντίνοση), και φλεγμονή στον τένοντα (τενοντίτιδα). 
Αν τα προηγούμενα δεν αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά τότε υπάρχει ο κίνδυνος μερικής ή ολικής ρήξης του τένοντα, λόγω λέπτυνσης του.

ΑΙΤΙΕΣ

 Προχωρημένη ηλικία, ανδρικό φύλο.
 Έντονες αθλητικές δραστηριότητες με λάθη στη προπόνηση.
 Μειωμένος χρόνος ‘αποθεραπείας’ μεταξύ των αθλητικών δραστηριοτήτων.
 Εξάσκηση σε διαφορετικές επιφάνειες (π.χ. κυλιόμενος διάδρομος και στο βουνό)
 Πρηνισμός στον άκρο πόδα.
 Μειωμένο εύρος κίνησης της ποδοκνημικής άρθρωσης.
 Μειωμένη δύναμη ή ελαστικότητα του γαστροκνημίου μυός.
 Λήψη τοπικά ή συστηματικά στεροειδών φαρμάκων και αντιβιοτικά φλουοροκινολόνης (ciprofloxacin). 
 Ανισοσκελία.
 Διάφορες συστηματικές νόσοι (π.χ. υπερθυρεοειδισμός, ρευματική αρθρίτιδα κ.α.).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

 Πόνος προοδευτικά αυξανόμενος ή μόνο κατά τη βάδιση και το τρέξιμο.
 Οίδημα στη οπίσθια επιφάνεια της πτέρνης.
 Εμφάνιση εξογκώματος (Haglund’s).
 Διαταραχή της βάδισης.
 Μείωση της λειτουργικότητας του άκρου πόδα.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

 Η διάγνωση περιλαμβάνει το ιστορικό του ασθενή, την κλινική αξιολόγηση (εκτίμηση του εύρους κίνησης της άρθρωσης, της μυϊκής δύναμης, της ελαστικότητας του τένοντα και την ψηλάφηση), ακτινογραφίες, διαγνωστικό υπέρηχο και μαγνητική τομογραφία. Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι, όταν η επώδυνη διόγκωση παραμένει στη ίδια θέση σχετικά με τα σφυρά, όταν κινηθεί παθητικά η ποδοκνημική άρθρωση, τότε πρόκειται για παρατενοντίτιδα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η συντηρητική θεραπεία αποδίδει στο 70% περίπου των περιπτώσεων, επειδή το προσβεβλημένο τμήμα του τένοντα διατηρεί την ικανότητα να επουλωθεί. Πρέπει να προηγηθεί συντηρητική θεραπεία 4-6 μήνες, πριν αποφασιστεί η χειρουργική αντιμετώπιση. 

Στο αρχικό στάδιο, οπότε υπάρχει φλεγμονή, περιλαμβάνει:

 Φαρμακευτική αγωγή.
 Μηχανήματα Φυσικοθεραπείας όπως: Laser, θεραπευτικό υπέρηχο, κ.α.
 Περιορισμό των δραστηριοτήτων, όχι ακινητοποίηση γιατί μπορεί να οδηγήσει σε ίνωση.
 Εφαρμογή πάγου.

Στη συνέχεια δίνεται έμφαση στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας της άρθρωσης με:

 Τεχνικές χειροθεραπείας, όπως κινητοποίηση της άρθρωσης κ.α. 
 Διατατικές ασκήσεις.
 Μυϊκή ενδυνάμωση.
 Ιδιοδεκτική επανεκπαίδευση.
 Πελματογράφημα και χρήση ορθωτικών πάτων ώστε να αποφορτιστεί ο τένοντας.

ΠΡΟΛΗΨΗ

Διατήρηση ικανοποιητικής ελαστικότητας και δύναμης των μυών της περιοχής, με ισορροπημένη στήριξη αποτελεί το κλειδί στη πρόληψη προβλημάτων για τον Αχίλλειο τένοντα. Χρήση κατάλληλων υποδημάτων.