Με τον όρο "Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου" αναφέρεται ένα σύνολο συμπτωμάτων που προκαλούνται όταν αιματικά αγγεία (αρτηρίες, φλέβες) ή νεύρα συμπιέζονται στο διάστημα μεταξύ της κλείδας και του πρώτου πλευρού.

Η συμπίεση μπορεί να προκληθεί, είτε από τα οστά, είτε από τους συνδέσμους, είτε από το μυϊκό σύστημα της περιοχής. Είναι περισσότερο συχνό στις γυναίκες, ενώ επιβαρυντικοί παράγοντες είναι η παχυσαρκία και η κακή στάση. Ανάλογα με την αιτία πρόκλησης του συνδρόμου, αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως:

• Νευρογενές Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου: Αυτή η μορφή είναι η περισσότερο συχνή. Χαρακτηρίζεται από τη συμπίεση του βραχιονίου πλέγματος. Το βραχιόνιο πλέγμα είναι ένα δίκτυο νεύρων, που ελέγχει τις λειτουργίες του άνω άκρου, προερχόμενο από το νωτιαίο μυελό της Αυχενικής Μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
• Αγγειακό Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου: Προκαλείται όταν συμπιέζονται ένα ή περισσότερα από τα υποκλείδια αγγεία (οι αρτηρίες και οι φλέβες κάτω από την κλείδα).
• Θωρακικό Σύνδρομο Εξόδου μη συγκεκριμένου τύπου: Πρόκειται για «αμφισβητούμενο» θωρακικό σύνδρομο εξόδου ή το αλλιώς ονομαζόμενο «κοινό θωρακικό σύνδρομο εξόδου», το οποίο διχάζει την ιατρική κοινότητα καθώς μερικοί ιατροί θεωρούν ότι δεν υφίσταται, ενώ άλλοι λένε ότι πρόκειται για μια συνηθισμένη διαταραχή. Οι άνθρωποι με το θωρακικό σύνδρομο εξόδου μη συγκεκριμένου τύπου εμφανίζουν χρόνιο πόνο στην περιοχή της θωρακικής εξόδου, αλλά η συγκεκριμένη αιτία του πόνου δεν μπορεί να καθοριστεί.

 Αιτίες που το προκαλούν

Όπως αναφέρθηκε η αιτία του συνδρόμου είναι συμπίεση των νεύρων ή των αγγείων στη περιοχή της θωρακικής εξόδου, ακριβώς κάτω από την κλείδα. Εντούτοις η αιτία της συμπίεσης ποικίλει και μπορεί να περιλάβει:

• Ανατομικές ατέλειες: Συγγενής ατέλειες, όπως για παράδειγμα ένα πρόσθετο πλευρό, πάνω από το φυσιολογικά υπάρχον πρώτο πλευρό - ή μια ανώμαλα σφιχτή ινώδη ζώνη που συνδέει τη σπονδυλική στήλη με το πλευρό.
• Αλλαγή στην ευθυγράμμιση του σκελετού: Γυρτοί ώμοι, ολίσθηση του κεφαλιού προς τα εμπρός, ευθειασμός της αυχενικής μοίρας, είναι κάποιες από τις αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν τη συμπίεση στη περιοχή, ως αποτέλεσμα προσαρμογής.
• Τραύμα. Ένα τραυματικό γεγονός, όπως ένα ατύχημα, μπορεί να προκαλέσει μορφολογικές αλλαγές στη δομή της περιοχής με αποτέλεσμα τη πρόκληση του συνδρόμου. Σε αυτή τη περίπτωση τα συμπτώματα συχνά καθυστερούν να εμφανιστούν.
• Επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες. Δραστηριότητες όπως η χρήση υπολογιστών, η δακτυλογράφηση, εργασία σε γραμμή παραγωγής, μεταφορά βαρειών αντικειμένων, αθλητικές δραστηριότητες όπως η κολύμβηση κ.α. μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση του συνδρόμου.
• Πίεση στις αρθρώσεις της περιοχής. Η παχυσαρκία μπορεί να συνεισφέρει ένα αδικαιολόγητο βάρος πίεσης στις αρθρώσεις, αλλά και άλλες δραστηριότητες όπως για παράδειγμα η μεταφορά τσάντας με υπερβολικό βάρος.
• Εγκυμοσύνη. Καθώς οι αρθρώσεις χαλαρώνουν για να διευκολύνουν την εγκυμοσύνη, τα σημάδια του συνδρόμου μπορούν να πρωτοεμφανιστούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

 Βασικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα του σύδρομου της θωρακικής εξόδου ποικίλουν ανάλογα με την αιτία που το προκαλούν και περιλαμβάνουν:

Νευρολογικό Θωρακικό Σύνδρομο Εξόδου

• Μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή και τα δύο στα δάχτυλά
• Πόνος στον ώμο και τον αυχένα
• Πόνος στο μπράτσο ή το χέρι
•  Αδυναμία σύλληψης με το χέρι

Αγγειακό Θωρακικό Συνδρόμου Εξόδου:

• Αποχρωματισμός του χεριού (γαλαζωπό χρώμα)
• Υποκλείδια θρόμβωση φλεβών
• Πόνος και οίδημα του βραχίονα, ενδεχομένως οφείλεται στους θρόμβους αίματος
• Προεξοχή με παλμό στο περιλαίμιο
• Έλλειψη χρώματος (ωχρότητα) σε ένα ή περισσότερα από τα δάχτυλά ή σε ολόκληρο χέρι
• Μικροσκοπικά μαύρα σημεία (περιοχή νέκρωσης από θρόμβο) στα δάχτυλά

Διάγνωση

Λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων η διάγνωση του συνδρόμου δεν είναι εύκολη. Αρχικά μέσω της κλινικής αξιολόγησης πρέπει να αναζητηθούν τα εξωτερικά ευρήματα του συνδρόμου, όπως συμπίεση στη περιοχή των ώμων, αποχρωματισμός στο βραχίονα ή περιορισμός στη λειτουργικότητα της περιοχής.
Υπάρχουν διαγνωστικές δοκιμασίες με σκοπό να αναπαράγουν τα συμπτώματα, ώστε να διευκρινιστούν τα αιτία και να αποκλείσουν άλλες αιτίες με παρόμοια συμπτώματα. Μερικές από τις περισσότερο συνηθισμένες δοκιμασίες είναι:

•Adson test: Ο εξεταστής εντοπίζει τον παλμό στην περιοχή του καρπού. Ο ασθενής γυρνάει το κεφάλι προς την πάσχουσα πλευρά, εκτείνοντας το ταυτόχρονα προς τα πίσω, ενώ ταυτόχρονα ο εξεταστής εκτείνει το χέρι. Θετικό θεωρείται το τεστ όταν μειωθεί ή διακοπή ο παλμός.

• Wright test: Από καθιστή θέση γίνεται απαγωγή και έξω στροφή του βραχίονα, ενώ ο αγκώνας είναι σε κάμψη. Θετικό θεωρείτε το τεστ εάν διαφοροποιηθεί ή σταματήσει ο παλμός.

• Ross test: Από καθιστή θέση ο ασθενής κάνει απαγωγή των χεριών, με κάμψη στους αγκώνες, οι οποίοι είναι ελαφρά πίσω από το κεφάλι. Στη συνέχεια ανοίγει και κλείνει τα χέρια του αργά για περίπου 3 λεπτά. Θετικό θεωρείτε το τεστ αν προκληθεί πόνος, βάρος, κούραση, αδυναμία ή μούδιασμα στα χέρια.

• Allen test: Ο εξεταστής κάμπτει τον αγκώνα του ασθενή στις 90 μοίρες, ενώ ο ώμος εκτείνεται οριζόντια με έξω στροφή. Ζητείται από τον ασθενή να γυρίσει το κεφάλι του αντίθετα από το εξεταζόμενο χέρι. Θετικό θεωρείτε το τεστ αν διαφοροποιηθεί ή σταματήσει ο παλμός.

Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του θωρακικού συνδρόμου εξόδου υπάρχουν διαγνωστικές μέθοδοι όπως είναι οι ακτινογραφίες, η μαγνητική τομογραφία, το ηλεκτρομυογράφημα , κ.α.

Θεραπεία

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν το σύνδρομο διαγνωστεί έγκαιρα, η συντηρητική αντιμετώπιση είναι αποτελεσματική. Αυτή περιλαμβάνει: Τεχνικές Manual Therapy - Χειροθεραπείας: Ήπιοι χειρισμοί κινητοποίησης με σκοπό την διόρθωση (στον βαθμό που αυτό είναι δυνατό να γίνει) της φυσιολογικής μορφολογίας της περιοχής, ώστε να επιτύχουμε την αποσυμπίεση των νεύρων και των αγγείων και να αποκατασταθεί με ασφάλεια γρήγορα και αποτελεσματικά η λειτουργικότητα. Ασκήσεις κινητοποίησης του νευρικού ιστού. Ατομικό πρόγραμμα ασκήσεων: Ώστε να διατηρηθούν τα αποτελέσματα που έχουμε πετύχει, καθώς επίσης για μυϊκή ενδυνάμωση και αύξηση του εύρους κίνησης. Επανεκπαίδευση στη σωστή στάση: Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η επαναλαμβανόμενη κακή στάση αποτελεί βασική αιτία του προβλήματος. Σε προχωρημένες περιπτώσεις ή όταν αποτύχει η συντηρητική αντιμετώπιση, τότε επιλέγεται η χειρουργική προσέγγιση. Σε αυτή τη περίπτωση μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές όπως για παράδειγμα ο τραυματισμός του βραχιονίου πλέγματος.

Πρόγνωση – Πρόληψη

Συνήθως η πρόγνωση είναι καλή, αρκεί να διαπιστωθεί νωρίς το πρόβλημα και να αντιμετωπισθεί άμεσα. Η πρόληψη περιλαμβάνει τον έλεγχο της στάσης, αποφυγή μεταφοράς υπερβολικού βάρους, αποφυγή (χωρίς ενδιάμεσα διαλείμματα) των επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων για μεγάλο χρονικό διάστημα, τεχνικές χαλάρωσης, ενώ θα πρέπει να επαναλαμβάνονται συχνά (σύμφωνα με τις οδηγίες) οι ασκήσεις που έχει προτείνει ο φυσικοθεραπευτής.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

1. ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΥΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ

2. ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΩΡΑΚΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

3. ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ 1ης ΠΛΕΥΡΑΣ

4. ΑΣΚΗΣΕΙΣ

 Πηγές

• Treatment of the thoracic outlet vascular syndrome].

  Davidović LB, Lotina SI, Vojnović BR, Kostić DM, Colić MM, Stanić MI, Djorić PD.Srp Arh Celok Lek. 1998 Jan-Feb;126(1-2):23-30.PMID: 9525079 Serbian.
• Diagnosis and treatment of thoracic outlet syndrome.

  Sheth RN, Belzberg AJ.Neurosurg Clin N Am. 2001 Apr;12(2):295-309.PMID: 11525208
• Thoracic outlet syndrome: a neurological and vascular disorder.

  Klaassen Z, Sorenson E, Tubbs RS, Arya R, Meloy P, Shah R, Shirk S, Loukas M.Clin Anat. 2014 Jul;27(5):724-32. doi: 10.1002/ca.22271. Epub 2013 May 29.PMID: 23716186 Review.
• Thoracic outlet syndrome.

  Köknel Talu G.Agri. 2005 Apr;17(2):5-9.PMID: 15977087 Review.
• The thoracic outlet syndromes: Part 2. The arterial, venous, neurovascular, and disputed thoracic outlet syndromes.

  Ferrante MA, Ferrante ND.Muscle Nerve. 2017 Oct;56(4):663-673. doi: 10.1002/mus.25535. Epub 2017 Mar 21.PMID: 28006856 Review.